در نواحی بیابانی، به برجستگیهای بین شیارهای U شکل کَلوت میگویند. رأس این برجستگیها مسطّح، طرف رو به باد آنها پرشیب و طرف دیگر آنها کمشیب است. یاردانگها اغلب در رسوبات نرم دریاچهای گذشته به وجود میآیند و در برخی بیابانهای دنیا از جمله بیابان غربی مصر و بیابان لوت در ایران وجود دارند.
یاردانگها اغلب در رسوبات نرم دریاچهای گذشته به وجود میآیند و اشکال تپههای فرسایشی حاصل فرسایش بادی یاردانگها در مناطق خشک دنیا ازقبیل ایران، ایالات متحده، چاد، مصر، و پرو درسطح وسیعی گسترش یافتهاند و فرآیندهای موجود تا حدی موردمطالعه قرار گرفتهاند.[۱]
سنگهای ناپیوسته مانند لای، رس به علت چسبندگی، به طور نامحسوسی تحت تأثیر فرسایش بادی قرار میگیرند و در حالت مرطوب، باد تأثیری ناچیزی دارد. در حالت خشک، هنگامی باد از دشت رسی میگذرد، با حمل دانههای ماسه، سطح دشت را شیار داده دراین صورت به آن کلوت میگویند.
ناهمواریها و اشکال فرسایش بادی ازجمله کلوتها در مناطقی واقع هستند که باد سرعت کافی برای بادکندگی و سایش داشته باشدکه در الگوی فرسایش بادی برخلاف فرسایش آبی حرکت مواد درهمه جهات امکان پذیراست.[۲] در نواحی با باد مداوم شدید و اقلیم خشک و بستر مناسب فرسایش باعث ایجاد شیارهای به صورت آرایههای موازی میشود که این شیارها (دالانها) براثر افزایش فرسایش بادی-آبی گسترش مییابند. بدین نحو که عامل رطوبت باعث نرمی و سستی سطح منطقه میگردد. پس از خشکیدگی به سهولت با کوچکترین حرکت باد مواد برداشته میشود.
درحد فاصل این شیارها تپههای موازی ودوکی شکل کلوتها هم جهت با باد غالب منطقه باقی میمانند: حالت دوکیشکل آن به نحو عمل فرسایش فرسایش بادی مربوط میشود به طوری که شیب روبه باد بیش از قسمت پشت به باد است.
کلوتهای شهداد در بیابان لوت
عموما بزرگترین کلوتهای ایران و در واقع معروفترین انها در دشت شهداد-منطقه لوت براساس ابعاد و عامل فرسایش به دو رخساره تقسیم میگردند. کلوتهای شهداد کرمان از زیباترین منظر طبیعی دنیا هستند که همه ساله گردشگران خارجی فراوانی را به سوی خود می کشانند. بویِه که در سالهای اخیر امکانات رفاهی و دسترسی این منطقه بهبود پیدا کرده است. این منطقه که به شهر خیالی لوت هم شهرت دارد از سوی مجله نشنال ِژئوگرافیک چند سال پیش به عنوان چهارمین جاذبه طبیعی دنیا انتخاب شده است. [۳]
یاردانگهای بزرگ حاصل فرسایش آبی-بادی و یاردانگهای کوچک تحت تاثیر فرسایش بادی شکل گرفتهاست.