یخدان مؤیدی یکی از یخچالهای گلی کرمان است که از دوران صفویه برجای مانده و هم اکنون به عنوان مرکز گردشگری کرمان محسوب می شود.یخدان مویدی کرمان که به عنوان مشهورترین یخدان کرمان شهرت دارد به بیش از ۱۲ متر می رسد و در گذشته در فصول گرم سال از آن به عنوان یخچال استفاده می شده است.
این بنا از مخزن، استخر، حصار، چاله یخ، پلان یخ و گنبد تشکیل شده است که باید به این نکته نیز توجه کرد که قنات از مهمترین عناصر به وجود آورنده یخچالها بوده است.
معماران کرمانی پس از آنکه با حفر قنات از کیلومترها دورتر و رگه رگه آب مورد نیاز شهر را تامین کردند به فکر ذخیره آن افتادند و با استفاده از سنگ ساروج، سرب و خشت در اعماق زمین آب انبارهای شهر را بنا کردند بطوریکه قناتها به آب انبارها راه می یافتند و در نهایت در ذخایر این بناها زیر زمینی بزرگ با کمترین تبخیر و هدر رفت آب جمع آوری می شدند که در نهایت بتوان از آنها در فصول گرم سال برای تامین نیاز مردم استفاده کرد.
آب قناتها از چندین متر زیر زمین به درون ذخایر آب انبارها که آنها نیز زیر زمین ساخته شده بودند راه می یافت و عملا ضمن دوری از هرگونه آلودگی کمترین هدر رفت آب را به همراه داشت که از آن می توان به عنوان یکی از شگفت آورترین راهکارهای انتقال و نگهداری آب نام برد.
از سوی دیگر در کنار سیستمهای ذخیره آب یخدانها شکل گرفته اند که در واقع کار یخچالهای کنونی را برای مردم شهر کرمان انجام می دادند.
در اینجا نبوغ معماران بار دیگر به کار آمد و این بناها به گونه ای بنا شدند که ضمن جذب کمترین میزان حرارت خورشید با استفاده از تولید باد و سرما آب را به صورت یخ نگاه دارند و مردم کرمان به این ترتیب در طول سال همیشه از نعمت وجود یخ در گرمای طاقت فرسای کویر برخوردار بودند.
آنچه از این یخچالها هم اکنون به جای مانده است به جز چند مورد از جمله یخچال مویدی بقیه به خرابه هایی تبدیل شده اند که هم اکنون متروکه اند با این وجود قدیمیهای دیار کریمان هنوز از وجود این یخچالها و نقش آنها در زندگی مردم به خصوص در فصل تابستان یاد می کنند.شود.
