گنج علی خان یکی از حاکمان بسیار معروف زمان شاه عباس صفوی است که از سال ۱۰۰۵ تا ۱۰۳۴ هجری قمری بر کرمان فرمانروایی می کرده است و آثار و بناهای زیادی را ساخته است. وی در آبادی کرمان نقش بسیاری داشته است.

حکومت گنج‌علی خان حدود سی سال طول کشید که درست مقارن با دوران شگفتی و قدرت شاه عباس کبیر است. گنج‌علی خان از همان روز نخست ورود خویش شروع به اقدامات عمرانی اساسی کرد. او برای اینکه در وسط شهر تفرج گاه‌های عمومی وجود داشته باشد ابتدا یک میدان بزرگ ایجاد کرد.

این میدان که بیش از ۱۰۰ متر طول و ۵۰ متر عرض دارد از چهار طرف به بناهای اختصاصی محصور گردیده و یک مجموعه عالی از آثار عمرانی عصر صفوی به‌شمار می‌رود.

روایت معروف از شاه عباس و گنج علی خان

روایت است زمانی بدخواهان نزد شاه عباس از گنجعلی خان بدگویی کردند که مردی ستمکار و نادرست است و با رعایا بدرفتاری می کند.

شاه چون گنجعلی خان را از دیرباز می شناخت، این گفته را نپذیرفت اما برای اینکه حقیقت امر را در یابد، بی خبر و تنها از اصفهان به یزد و از آنجا به کرمان رفت. در روز ورود شاه، اتفاقاً گنجعلی خان با گروهی از مردم به سر آسیایی می رفت.

شاه خود را در آن گروه افکند و به تحقیق احوال حاکم مشغول شد. پس از آن سه شبانه روز نیز در یکی از کاروانسراهای کرمان بطور ناشناس به سر برد و از هر طبقه و گروهی در باب رفتار و اخلاق حکمران پرسش کرد و در نهایت بر او ثابت شد که بر خلاف گفته ی بدگویان گنجعلی خان بسیار عادل و مهربان و درستکار است. در ادامه نامه شاه عباس را پس از بازدید از گنج علی خان مطالعه خواهید کرد.

نامه شاه عباس به گنج علی خان:

از شاه عباس به گنج‌علی خان حاکم کرمان: گنج‌علی خان! جمعی از حرکات و رفتار تو بد می‌گفتند خواستم شخصاً تحقیق کنم. به همین جهت به کرمان آمدم و همان روزی که تو به جمعی به سرآسیا می‌رفتی به این شهر رسید. با جمعیت به سرآسیا (سراسیاب فرسنگی کنونی) آمدم. سه شب در فلان کاروانسرا ماندم و بر من یقین شد که آنچه درباره تو گفته‌اند دروغ و خطا بوده‌است.

امروز حکومت هرات و قندهار نیز به حکومت تو اضافه می‌شود. تو بناهای خود از مسجد و حمام و آب انبار همه را به همان صورت که شروع کرده‌ای تمام کن … چه، شکایت و فریادهای مردم تمام می‌شود اما عمارات و آثار خیر باقی می‌ماند …